حضرت معصومه (سلاماللهعلیها)، فرزند امام موسی بن جعفر (علیهالسلام) و خواهر گرانقدر امام رضا (علیهالسلام) است. او ۲۵ سال پس از ولادت امام رضا (علیهالسلام) در شهر مدینه به دنیا آمد. گفته شده است که حضرت معصومه (سلاماللهعلیها) هیچگاه در زندگی خود ازدواج نکرد و در منابع علت آن وصیت پدر، نبود همکفو، مبارزه با خلافت و… ذکر شده است.
وفات حضرت معصومه (سلاماللهعلیها)
- تاریخ دقیق وفات حضرت معصومه (سلاماللهعلیها) در تقویم شمسی برابر با روز شنبه ۱۴ آبان سال ۱۴۰۱ است.
- تاریخ دقیق وفات حضرت معصومه (سلاماللهعلیها) در تقویم قمری مصادف با روز شنبه ۱۰ ربیعالثانی سال ۱۴۴۴ است.
- تاریخ دقیق وفات حضرت معصومه (سلاماللهعلیها) در تقویم میلادی هم زمان با روز شنبه ۵ نوامبر سال ۲۰۲۲ است.
ولادت حضرت معصومه ۱۴۰۱
در تقویم رسمی ایران سالروز ولادت حضرت معصومه (سلاماللهعلیها)، روز دختر نامگذاری شده است. این روز در سال ۱۴۰۱ مصادف با روز سه شنبه دهم خرداد است. از آنجا که ایشان الگوی برجسته ای برای دختران مسلمان و به خصوص شیعیان هستند و همچنین به دلیل اینکه حضرت معصومه تا زمان وفاتش ازدواج نکرد، تاریخ ولادت ایشان در تقویم ایران به نام روز دختر نام گذاری شده است.
زندگی نامه حضرت معصومه (سلاماللهعلیها)
حضرت معصومه (سلاماللهعلیها) دختر هفتمین امام شیعیان، موسی بن جعفر و نجمه خاتون است. برای مادر وی نامهای دیگری چون تکتم، اروی، سمان، سکن و سکنی نیز گزارش شدهاست. فاطمه کبری (سلاماللهعلیها) و برادرهایشان علی بن موسی الرضا (علیهالسلام) و احمد بن موسی از برترین فرزندان امام موسی کاظم بودند. یک سال بعد از آنکه امام رضا (علیهالسلام) به اجبار مامون از مدینه به مرو رفت، نامهای به خواهر خود حضرت معصومه (سلاماللهعلیها) نوشت و از او خواست تا به مرو برود. در منابع تاریخی گفته شده است که ایشان در سال ۲۰۱ هجری قمری به همراه ۲۳ نفر از فرزندان و نوادگان امام موسی کاظم (علیهالسلام) از مدینه راهی مرو شد. درباره حوادث طول سفر ایشان اطلاعات چندانی نقل نشده است، فقط در برخی منابع گفته شده است که وقتی کاروان حضرت معصومه (سلاماللهعلیها) به شهر ساوه رسید، گروهی به کاروان حمله کرده و باعث کشته و زخمی شدن کاروانیان شدند. حضرت معصومه (سلاماللهعلیها) در این حادثه مسموم شد و پس از آن به قم رفت. طبق گزارشات تاریخی وی هفده روز بعد از وقایع ساوه، در شهر قم از دنیا رفت.
تولد حضرت معصومه (سلاماللهعلیها)
در مورد تاریخ دقیق ولادت حضرت فاطمه معصومه (سلاماللهعلیها) اطلاعات دقیقی در منابع تاریخی ثبت نشده است ولی در کتاب نورالآفاق نوشته جواد شاهعبدالعظیمی گفته شده است که ایشان در یکم ذیالقعده سال ۱۷۳ هجری قمری به دنیا آمد.
ازدواج حضرت معصومه (سلاماللهعلیها)
از آنجا که اطلاعات کاملی درباره زندگی نامه دختر امام موسی کاظم (علیهالسلام)، فاطمه کبری (سلاماللهعلیها) وجود ندارد، نمیتوان به طور قطعی در مورد تولد، وفات یا ازدواج ایشان گفت ولی مشهور است که ایشان هرگز ازدواج نکرده است.
مشخصات حضرت معصومه (سلاماللهعلیها)
نام | فاطمه کبری (سلاماللهعلیها) |
نام پدر | امام موسی کاظم (علیهالسلام) |
نام مادر | نجمه خاتون |
برادران | علی بن موسی الرضا (علیهالسلام) و احمد بن موسی |
محل زندگی | مدینه، قم |
زادگاه | مدینه |
سن | ۲۸ سال |
محل وفات | قم |
محل دفن | قم، حرم حضرت معصومه (سلاماللهعلیها) |
القاب حضرت معصومه (سلاماللهعلیها)
معصومه مشهورترین لقب حضرت فاطمه معصومه (سلاماللهعلیها) است. اخت الرضا، راضیه، مرضیه، تقیه، نقیه، رشیده، طاهره، ستّی، رضیّه، حمیده و سیده برخی دیگر از لقبهایی هستند که برای فاطمه بنت موسی کاظم (علیهالسلام) در منابع تاریخی گفته شده است. کریمه اهل بیت (سلاماللهعلیها) یکی دیگر از القابی است که به حضرت معصومه (سلاماللهعلیها) نسبت داده شده است. همچنین «ستی» واژهای عربی است که معنای آن بانو و خانم است و در تاریخ قم، فاطمه معصومه (سلاماللهعلیها) با عنوان فاطمه ستی نیز خطاب شده است.
شهادت حضرت معصومه (سلاماللهعلیها)
حضرت فاطمه معصومه (سلاماللهعلیها) در تاریخ دهم ربیعالثانی سال ۲۰۱ هجری قمری در ۲۸ سالگی از دنیا رفت. در برخی منابع سن ایشان در هنگام وفات ۱۸ سال عنوان شده است ولی این موضوع با تاریخهای ذکر شده برای تولد و وفات ایشان سازگاری ندارد. همچنین تاریخ ۱۲ ربیعالثانی سال ۲۰۱ هجری قمری نیز برای وفات ایشان مشهور است. او از شخصیتهای مورد احترام شیعیان است و آرامگاه وی در شهر قم و کشور ایران سالانه پذیرای میلیونها زائر است.
علت وفات حضرت معصومه (سلاماللهعلیها)
علت وفات حضرت فاطمه کبری (سلاماللهعلیها) بیماری ذکر شده است ولی در مورد علت بیماری اختلاف نظر وجود دارد. جعفر مرتضی عاملی علت بیماری ایشان را حمله به کاروان وی و مسمومیت بر اثر زهر بیان کرده است. برخی دیگر نیز معتقدند که حضرت معصومه (سلاماللهعلیها) در شهر قم مسموم شده و برخی نیز گفتهاند که ایشان بر اثر بیماری تیفوس از دنیا رفته است.
حرم حضرت معصومه (سلاماللهعلیها)
حرم حضرت معصومه (سلاماللهعلیها) بعد از حرم امام رضا (علیهالسلام)، دومین زیارتگاه مهم مذهبی کشور ایران و از جاهای دیدنی قم است که در سال ۱۳۱۰ در فهرست میراث ملی ایران قرار گرفت.