۱۰۰ سال است که در هشتمین روز ماه شوال داغی سنگین بر سینه شیعیان سنگینی میکند؛ وهابیون افراطی و متعصب در چنین روزی در سال ۱۳۴۴ هجری قمری حرم چهار امام شیعیان در بقیع را ویران کرده و لکه ننگی از خود در تاریخ ثبت کردند.
در این روز که به «یوم الهدم» یعنی روز ویرانی مشهور است قبرستان بقیع با فتوای ۱۵ نفر از مفتیان مدینه مبنی بر ممنوعیت ساختن بنا بر روی قبور پس از تخریب در سال ۱۲۲۰ قمری بار دیگر به زمینی مسطح تبدیل شد و اکنون پس از سالها قبور ائمه (ع) فقط با علائمی خاص مشخص است ولی اثری از گنبد و بارگاه نیست.
بقیع اولین مزاری است که به دستور رسول اکرم (ص) توسط مسلمانان صدر اسلام ایجاد شد. «ابن اثیر» میگوید: بقیع در لغت به محل وسیعی که دارای درخت یا ریشه درخت باشد، گفته میشود و چون مکان بقیع پیش از آن دارای درخت غرقد و ریشههای آن بود، پس از قطع این اشجار نیز با همان اسم معروف شد.
در قبرستان بقیع که در واقع همچون بهشتی در زمین است، علاوه بر چهار امام شیعیان، امام حسن مجتبی (ع)، امام زین العابدین (ع)، امام محمد باقر (ع) و امام جعفر صادق (ع) تعدادی از دختران رسول الله (زینب، ام کلثوم و رقیه) و همچنین عمههای رسول الله (صَفِیه و عاتِکه) و قبر حضرت امُّ البنین (س) و قبر حضرت اسماعیل بن جعفر الصادق، و قبر حضرت ابراهیم فرزند رسول الله (ص)، و قبور تمامی اصحاب و تابعین و ارحام و ازواج رسول الله (ص) و تعداد زیادی از بزرگان و صحابه اسلام نیز وجود دارد.
در قبرستان بقیع و سایر اماکن متبرکه حجاز قبل از تخریب، روی قبور ائمه و بزرگان اسلام گنبدها و بناهایی قرار داشت که همگی به دلیل عقیدهای افراطی و بدون پایه و اساس ویران شد و تاکنون تلاش علمای شیعه و دولت ایران اسلامی برای ایجاد حتی یک سایبان در این مکان بی نتیجه بوده است.
در کتاب «آثار اسلامی مکه و مدینه» نوشته استاد رسول جعفریان آمده است که نام قبرستان بقیع پیش از ظهور اسلام جنه البقیع یا بقیع الغَرقَد بوده است و پیامبر اکرم (ص) توجه خاصی به این مکان که مهمترین قبرستان مسلمانان در مدینه بود داشتهاند.
همچنین در این کتاب آمده است که: قبرستان بقیع علاوه بر محل دفن چهار تن از امامان معصوم، آرامگاه بسیاری از صحابه و تابعین نیز میباشد و تا پیش از تخریبها در سال ۱۲۲۰ ق و سرانجام ۱۳۴۴ ق به دست وهابیان، بقعههایی بر قبور ائمه بقیع و دیگران وجود داشته است.
وضعیت بقیع قبل از تخریب
تا پیش از تخریب و ویرانی قبور مطهر بقیع توسط وهابیت متعصب که بر اساس معتقدات خود، به تخریب بسیاری از آثار تاریخی پرداختند، بر روی قبور پیشوایان و سایر بزرگان اسلام که در مدینه مدفون بودند گنبدها و بناهایی قرار داشت.
ائمه بقیع در بقعه بزرگی که به طور هشت ضلعی ساخته شده و اندرون و گنبد آن سفیدکاری شده بود، مدفون بودند. پس از تسلط وهابیون بر مدینه آنها ضمن تخریب قبور، آثاری که بر روی قبور قرار داشت را نیز از بین بردند. در جریان این واقعه بارگاه امام حسن مجتبی علیهالسلام، امام سجاد علیهالسلام، امام محمدباقر علیهالسلام و امام جعفر صادق علیهالسلام ویران شد. آنان اضافه بر قبور مطهر ائمه معصومین علیهمالسلام، دیگر قبور را هم تخریب کردند که عبارتند از: قبر منسوب به فاطمه زهرا علیهاالسلام، عبدالله بن عبدالمطلب و آمنه پدر و مادر پیامبر اسلام، قبر مطهر فاطمه بنتاسد علیهاالسلام، قبر مطهر حضرت امالبنین علیهاالسلام، قبرعباس عموی پیامبر، ابراهیم پسر پیامبر علیهالسلام، قبر اسماعیل فرزند حضرت صادق علیهالسلام، قبر دختر خواندگان پیامبر، قبر حلیمه سعدیه مرضعه پیامبر و قبور شهدای زمان پیامبر علیهمالسلام.
نخستین تخریب قبور ائمه بقیع
نخستین تخریب قبور مطهر ائمه بقیع به دست وهابیون سعودی در سال ۱۲۲۰ هجری یعنی زمان سقوط دولت اول سعودیها توسط حکومت عثمانی روی داد، پس از این واقعه تاریخی – اسلامی با سرمایهگذاری مسلمانان شیعه و به کار بردن امکانات ویژهای، مراقد تخریب شده به زیباترین شکل بازسازی شد و با ساخت گنبد و مسجد، بقیع به یکی از زیباترین مراقد زیارتی و در واقع مکان زیارتی – سیاحتی مسلمانان تبدیل شد.
دومین تخریب بقیع
دومین و در واقع دردناکترین حادثه تاریخی- اسلامی معاصر به هشتم شوال سال ۱۳۴۴ و پس از روی کار آمدن سومین حکومت وهابی عربستان مربوط میشود؛ سالی که وهابیون به فتوای سران خود مبنی بر اهانت و تحقیر مقدسات شیعه، مراقد مطهر ائمه و اهلبیت پیامبر صلّیاللهعلیهوآلهوسلّم را مورد دومین هجوم وحشیانه خود قرار دادند و بقیع را به مقبرهای ویران شده و در واقع مهجور و ناشناخته تبدیل کردند.
تخریب قبور در مکه، مدینه، جده و کربلا
وهابیون در سال ۱۳۴۳ هجری قمری در مکه گنبدهای قبر حضرت عبدالمطلب علیهالسلام، ابیطالب علیهالسلام، حضرت خدیجه علیهاالسلام و زادگاه پیامبر گرامی اسلام صلّیاللهعلیهوآلهوسلّم و فاطمه زهرا علیهاالسلام و «خیزران» عبادتگاه سری پیامبر اسلام صلّیاللهعلیهوآلهوسلّم را با خاک، یکسان و در جده نیز قبر حضرت «حوا» و دیگر قبور را تخریب کردند. در مدینه نیز گنبد منور نبوی را به توپ بستند اما از ترس مسلمانان، قبر شریف نبوی را تخریب نکردند. آنها همچنین در شوال ۱۳۴۳ با تخریب قبور مطهر ائمه بقیع علیهمالسلام، اشیاء نفیس و با ارزش آن قبور مطهر را به یغما بردند و قبر حضرت حمزه علیهالسلام و شهدای احد را با خاک یکسان و گنبد و مرقد حضرت عبدالله و آمنه پدر و مادر پیامبر علیهماالسلام و دیگر قبور را هم خراب کردند.
وهابیون متعصب در همان سال به کربلای معلی حمله کردند و ضریح مطهرحضرت امام حسین علیهالسلام را کندند و جواهرات و اشیاء نفیس حرم مطهر را که اکثرا از هدایای سلاطین و بسیار ارزشمند و گرانبها بود، غارت کردند و قریب به ۷۰۰۰ نفر از علما، فضلا و سادات و مردم را کشتند. سپس به سمت نجف رفتند که موفق به غارت نشدند و شکست خورده برگشتند.
منابع:
ناصر مکارم شیرازی، وهابیت بر سر دوراهی
جعفر سبحانی، آیین وهابیت
اصغر قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره
علی اصغر رضوانی، شیعه شناسی و پاسخ به شبهات
